Home

Proceskosten: Hoe werkt het?

 

Proceskosten kunnen onderwerp van discussie zijn in een juridische procedure. Maar wat zijn proceskosten nu eigenlijk en hoe worden ze verdeeld in een complexe juridische procedure? Eerder schreef Luuk Rietveld al een bericht over Zekerheidstelling door buitenlandse partijen. Daarin werd de proceskostenveroordeling al ingeleid. Met dit bericht wordt daarop dieper ingegaan.

 

Casus

Stelt u zich voor dat twee bedrijven, A en B, in een juridisch geschil verwikkeld raken over een wanprestatie. A beweert dat B tekortgeschoten is in de nakoming van de tussen hen gemaakte afspraken door vertrouwelijke informatie te lekken, ondanks dat partijen hadden afgesproken zich daarvan te onthouden. Uiteindelijk komen partijen bij de rechtbank terecht en vragen de rechter het geschil te beslechten. Beide bedrijven maken voor die procedure aanzienlijke juridische kosten.

 

Uitspraak in het geschil?

Na zorgvuldige overweging en juridische procedures doet de rechter uitspraak in het voordeel van A. De rechter oordeelt dat B inderdaad tekortgeschoten is in de nakoming van de tussen partijen geldende afspraken. Hiermee wordt B als verliezende partij beschouwd.

 

Proceskostenveroordeling

Artikel 237 lid 1 Rv regelt de kostenveroordeling:

 

“De partij die bij vonnis in het ongelijk wordt gesteld, wordt in de kosten veroordeeld. De kosten mogen echter geheel of gedeeltelijk worden gecompenseerd tussen echtgenoten of geregistreerde partners of andere levensgezellen, bloedverwanten in de rechte lijn, broers en zusters of aanverwanten in dezelfde graad, alsmede indien partijen over en weer op enkele punten in het ongelijk zijn gesteld. Ook kan de rechter de kosten die nodeloos werden aangewend of veroorzaakt, voor rekening laten van de partij die deze kosten aanwendde of veroorzaakte.”

 

In dit specifieke geschil wordt B, als de verliezende partij, veroordeeld tot het betalen van de proceskosten, inclusief de advocaatkosten van A. De voormelde kosten bestaan uit onder andere het griffierecht (de kosten die gemaakt zijn om een zaak bij de rechtbank aanhangig te maken), overige kosten (zoals de kosten van eventuele getuigen of deskundigen), advocaatkosten en buitengerechtelijke kosten (kosten die een partij maakt voordat ze naar de rechter stapt).

  • Griffierechten zijn verplichte vergoedingen die partijen moeten betalen om een zaak bij de rechtbank aanhangig te maken. Deze vergoedingen variëren afhankelijk van het type procedure en de hoogte van de vordering. Griffierechten zijn vastgelegd in de Wet griffierechten burgerlijke zaken en zijn bedoeld om de kosten van gerechtelijke procedures te dekken. Het actuele tarief is online te vinden. Griffierechten moeten worden betaald voordat de procedure wordt gestart.
  • Advocaatkosten worden berekend op basis van het liquidatietarief, een vastgestelde tarievenlijst. Dit tarief is gebaseerd op de complexiteit van de zaak en het financiële belang ervan. Het biedt een richtlijn voor rechtbanken voor het bepalen van de vergoeding van advocaatkosten en is bedoeld om de kosten voorspelbaar, transparant, uniform en redelijk te houden. Het liquidatietarief is in 2008 aangepast aan de Wet afschaffing procuraat en invoering elektronisch berichtenverkeer. Het tarief kan variëren afhankelijk van het soort zaak en de hoogte van het financiële belang. Het bedrag dat wordt toegewezen op basis van het liquidatietarief is doorgaans minder dan de werkelijk betaalde kosten aan een advocaat of gemachtigde in een procedure.
  • Het tarief voor buitengerechtelijke incassokosten is wettelijk vastgesteld en is afhankelijk van de hoogte van de schuld. Dit tarief is te vinden in het Besluit vergoeding voor buitengerechtelijke incassokosten.

Kostencompensatie?

In sommige gevallen kan de rechter besluiten om de proceskosten te compenseren als beide partijen deels in het ongelijk zijn gesteld (artikel 237 Rv) of als – kort gezegd – tussen partijen bepaalde familieverhoudingen bestaan. Deze compensatie kan ook plaatsvinden als er specifieke omstandigheden zijn die rechtvaardigen dat de kosten niet volledig door de verliezende partij worden gedragen.

 

Uitzondering: in zaken waarin een intellectueel eigendomsrecht wordt gehandhaafd, zoals een merkrecht of auteursrecht, geldt een andere proceskostenregel. Artikel 1019h Rv bepaalt dat de in het ongelijk gestelde partij wordt veroordeeld in redelijke en evenredige gerechtskosten en andere kosten die de in het gelijk gestelde partij heeft gemaakt, dat wil zeggen: de winnende partij maakt aanspraak op vergoeding van alle gemaakte proceskosten.

 

Waarom van belang?

Een begrip van proceskosten is essentieel om strategische en financiële beslissingen te nemen bij juridische geschillen. Het stelt de procederende partij in staat om de financiële kosten en risico's van een juridische procedure te beoordelen en zich daarop voor te bereiden. Bovendien kan gemakkelijker een afweging gemaakt worden of alternatieven, zoals mediation, arbitrage of bindend advies, een meer geschikte wijze van geschilbeslechting zijn voor een specifiek geval.

 

Tips

  • Beoordeel tijdig – eventueel in samenspraak met uw advocaat – de haalbaarheid en kansen.
  • Voordat u een zaak voor de rechter brengt, beoordeel – eventueel in samenspraak met uw advocaat – of een alternatieve vorm van geschilbeslechting geschikter is om daarmee eventueel kosten (en tijd) te besparen.
  • Houd in uw administratie en begroting rekening met de mogelijke proceskosten. Zorg ervoor dat u weet wat de financiële gevolgen kunnen zijn.

Voor vragen of meer informatie kunt u contact opnemen met:

terug